Geleneksel Kamu Yönetimi teorisinde yönetimin işlevleri; planlama, organizasyon, personel istihdamı, yönetme, koordinasyon, raporlama (denetim) ve bütçeleme şeklinde sıralanmaktadır. Dolayısıyla, denetim, yönetimin olmazsa olmazları arasındadır.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu denetimi, iç ve dış olarak ikiye ayırmıştır. İç denetim, kurumsal hiyerarşinin içinde gerçekleştiğinden, bu denetim türü “iç” olarak tanımlanmıştır. Ancak, yönetim kültürümüz “içerden bir denetim” için çok elverişli olmadığından, iç denetimle arzulanan sonuçlara ulaşılamamaktadır. Dış denetim ise, harcama sonrası Sayıştay tarafından gerçekleştirilen mali denetimi ifade etmektedir.
Yerel yönetimlerde iç ve dış denetim yanında, mali işlemler dışında kalan diğer idari işlemler, hukuka uygunluk ve idarenin bütünlüğü açısından İçişleri Bakanlığı (Mülkiye Müfettişleri, Mahalli İdareler Kontrolörleri) tarafından denetlenmektedir.
Genel olarak bakıldığında, denetimlerde, hukuka aykırılıkların tespiti ve gerekiyorsa sorumlular hakkında müeyyide uygulanması söz konusudur. Bunun yanında, denetlenen birim yetkililerine rehberlik edilmesi, tavsiyelerde bulunulması, bir nevi danışmanlık işlevi de denetimin amaçları arasındadır. Ancak, denetimin en önemli işlevi ve sonucu genelde göz ardı edilmektedir. O da denetim psikolojisidir.
Bir birimin denetiminde sürenin kısalığı, iş ve işlemlerin karmaşıklığı ve yoğunluğu nedeniyle, ancak sondaj usulüyle inceleme yapılabilmektedir. Dolayısıyla, tüm hukuka aykırılıkların tespiti zordur. Belli aralıklarla ya da belirsiz bir süre içinde denetimin varlığı, iş ve işlemlerin yürütümünde bürokrasiyi hukuka uygun davranmaya zorlamaktadır. Ayrıca, özellikle seçilmiş yöneticilerin mevzuata aykırı bazı talep ve talimatları karşısında “denetimin varlığı”, bürokrasinin en önemli savunma mekanizmasını oluşturmaktadır.
Denetimin psikolojisi, denetimin kendisinden daha önemli bir rol oynamakta, hukuka aykırılıkları ortaya koyma işlevinden daha da önemli bir fonksiyon üstlenmektedir. Denetim psikolojisi, suçun işlenmesini ve mevzuata aykırı iş ve işlemlerin gerçekleştirilmesini önleyici yönüyle, kamu yönetiminde önemli yer işgal etmekte, ayrıca kamu görevlilerini de haksız ve hukuka aykırı talepler karşısında daha duyarlı davranmaya itmektedir.