Kamuya Alımda Güvenlik Soruşturması Dönemi Başlıyor

Kamuoyunda yoğun tartışmalara da konu olan 7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu, 7 Nisan 2021 tarihinde TBMM’de kabul edilmiş, 17.4.2021 tarihinde de Cumhurbaşkanınca onaylandıktan sonra Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

Kanun ile güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının yapılmasına ve elde edilecek verilerin kullanılmasına ilişkin temel ilkeleri, kimler hakkında yapılacağını, araştırma konusu edilecek bilgi ve belgelerin neler olduğunu, bu bilgilerin ne şekilde kullanılacağını, hangi mercilerin soruşturma ve araştırma yapacağını, Değerlendirme Komisyonunun oluşumu ve çalışma usul, esaslarını, veri güvenliği ile verilerin saklanma ve silinme sürelerini düzenlemek amaçlanmıştır.

Hakkında arşiv araştırması yapılacaklar

Arşiv araştırması, statüsü veya çalıştırma şekline bağlı olmaksızın ilk defa veya yeniden memuriyete yahut kamu görevine atanacaklar hakkında yapılacaktır.

Hakkında güvenlik soruşturması yapılacaklar

Kurum ve kuruluşlarda, yetkili olmayan kişilerin bilgi sahibi olmaları hâlinde;

• Devlet güvenliğinin, 
• Ulusal varlığın ve bütünlüğün, 
• İç ve dış menfaatlerin 

zarar görebileceği veya tehlikeye düşebileceği bilgi ve belgelerin bulunduğu gizlilik dereceli birimler ile 

• Milli Savunma Bakanlığı, 
• Genelkurmay Başkanlığı, 
• Jandarma, emniyet, sahil güvenlik ve istihbarat teşkilatlarında 

çalıştırılacak kamu personeli ile 

• Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak personel, 
• Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışacak öğretmenler, 
• Üst kademe kamu yöneticileri, 
• Özel kanunları uyarınca güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına tabi tutulan kişiler ile 
• Milli güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesis, hizmetlerde statüsü veya çalıştırma şekline bağlı olmaksızın istihdam edilenler 

hakkında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması birlikte yapılır.

Arşiv araştırmasının kapsamı şu şekilde düzenlenmiştir:

Arşiv araştırması;

• Kişinin adli sicil kaydının,
• Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından hâlen aranıp aranmadığının,
• Kişi hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığının,
• Kişi hakkında kesinleşmiş mahkeme kararları ve 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 171 inci maddesinin beşinci (Kamu davasının açılmasının ertelenmesine ilişkin kararlar, bunlara mahsus bir sisteme kaydedilir. Bu kayıtlar, ancak bir soruşturma veya kovuşturmayla bağlantılı olarak Cumhuriyet savcısı, hâkim veya mahkeme tarafından istenmesi halinde, bu maddede belirtilen amaç için kullanılabilir.) ve 231 inci maddesinin onüçüncü fıkraları (Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı, bunlara mahsus bir sisteme kaydedilir. Bu kayıtlar, ancak bir soruşturma veya kovuşturmayla bağlantılı olarak Cumhuriyet savcısı, hâkim veya mahkeme tarafından istenmesi halinde, bu maddede belirtilen amaç için kullanılabilir.) kapsamında alınan kararlar ile kişi hakkında devam eden veya sonuçlanmış olan soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olguların,
• Hakkında kamu görevinden çıkarılma ya da kesinleşmiş memurluktan çıkarma cezası olup olmadığının,

mevcut kayıtlardan tespit edilmesidir.

Güvenlik soruşturmasında ise aşağıdaki hususlarında tespiti yapılır:

Güvenlik soruşturması, arşiv araştırmasındaki hususlara ilave olarak kişinin;

• Görevin gerektirdiği niteliklerle ilgili kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerindeki olgusal verilerinin,
• Yabancı devlet kurumları ve yabancılarla ilişiğinin,
• Terör örgütleri veya suç işlemek amacıyla kurulan örgütlerle eylem birliği, irtibat ve iltisak içinde olup olmadığının,

mevcut kayıtlardan ve kişinin görevine yansıyacak hususların denetime elverişli olacak yöntemlerle yerinden araştırılmak suretiyle tespit edilmesidir.

Kişisel verilerin korunması güvence altına alınmasında şu ilkeler gözetilecektir.

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kapsamında kişinin istihbari faaliyetlere konu olmayan kendisiyle ilgili kişisel verileri hakkında bilgilendirilmesi, bu verilere erişmesi, bunların düzeltilmesi ve silinmesi taleplerine ilişkin tedbirler alınır.

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına konu kişisel verilerin doğru ve güncel olması esastır. Bu veriler, işlendikleri amaçla bağlantılı, sınırlı ve ölçülü olarak kullanılır.

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kapsamında yürütülen iş ve işlemlerde, 24/3/2016 tarihli ve 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanununun 4 üncü maddesinde belirtilen genel ilkelere aykırı hareket edilemez. Ancak millî savunma, millî güvenlik, kamu güvenliği, kamu düzeni ve ekonomik güvenlik ile ilgili istihbarat faaliyetleri kapsamında elde edilen bilgiler kişiye verilemez.

Kanunda yapılan düzenleme ile kişisel veri güvenliği ve gizlilik esas olarak alınmıştır.

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla görevli birimler ile değerlendirme komisyonları, veri güvenliğine ilişkin önlemleri alır.

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması işlemlerinin her evresinde gizliliğe uyulur. İlgili bilgi ve belgeler yasal olarak bilmesi gerekenlerden başkasına verilmez ve açıklanmaz.

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması esnasında elde edilen kişisel veriler amacı dışında işlenemez ve aktarılamaz.

Kişisel verilerin güvenliğinin sağlanması için bir süre sonra silinmesi ve yok edilmesi esası benimsenmiştir.

Buna göre, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sırasında elde edilen kişisel veriler, işlenme amacının ortadan kalkması hâlinde veya her durumda iki yılın sonunda değerlendirme komisyonlarınca silinir ve yok edilir.

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasını yapan birimlerdeki istihbari faaliyete konu olmayan ilgilisine ait güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına ait veriler iki yılın sonunda silinir ve yok edilir.

Bu veriler, işleme karşı dava açılması hâlinde karar kesinleşmeden silinemez ve yok edilemez. Mahkemelerin bu konudaki talepleri, Değerlendirme Komisyonunun bünyesinde bulunduğu ilgili kurum ve kuruluş tarafından karşılanır.