ASKİ Başkent’in Su Havzalarını Koruma Altına Alıyor

Başkent’e içme suyu sağlayan havzaların sürdürülebilir kullanımı için ‘özel hüküm belirleme’ çalışmaları yapan Ankara Su ve Kanalizasyon İdaresi (ASKİ) Genel Müdürlüğü, Çamlıdere Barajı ve Gerede Işıklı Regülatörü’nün ardından Kurtboğazı, Eğrekkaya ve Akyar Barajları için de “koruma planı” hazırladı.

Ankara’nın içme suyu kaynaklarını korumak için harekete geçen ASKİ Genel Müdürlüğü; tarım, sanayi ve yerleşim yerlerinin su havzaları üzerindeki olumsuz etkisini azaltmak için havza yönetmeliğine ek olarak “özel hüküm belirleme” çalışmaları yürütüyor.

11 baraj ve gölet havzasını kapsayacak özel hüküm belirleme projelerinin 2022 sonuna kadar tamamlamayı planlayan ASKİ Genel Müdürlüğü, şu ana kadar Gerede Işıklı Regülatörü, Çamlıdere, Kurtboğazı, Eğrekkaya ve Akyar Barajları için “koruma planı” hazırladı.

Temel Hedef: Kirlilikten Koruma ve İyileştirme

“İçme ve Kullanma Suyu Havzalarının Korunmasına Dair Yönetmeliği”nin 28 Ekim 2017’de yayımlanmasının ardından Ankara’nın çevresindeki 11 baraj için ‘kirlilikten koruma ve iyileştirme’ süreci başlatan ASKİ Genel Müdürlüğü, 9 Nisan’da Kızılcahamam Soğuksu Milli Parkı’nda “Kurtboğazı-Eğrekkaya-Akyar Barajı Koruma Planı ve Özel Hüküm Belirleme Projesi Havza Kapanış Toplantısı” düzeledi.

ASKİ Genel Müdür Yardımcıları Baran Bozoğlu ve Ekrem Akçul ile Kızılcahamam Belediye Başkan Yardımcısı Yılmaz Özbek’in de katıldığı toplantıya; bölge halkı, muhtarlar, sivil toplum kuruluşu ile kamu kurum ve kuruluşlarının temsilcileri yoğun ilgi gösterdi. Askı sürecinin tamamlanmasıyla koruma planına son şeklinin Tarım ve Orman Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından verileceği bilgisinin paylaşıldığı toplantıda, özel hükümlerin de Resmi Gazete’de ilan edilerek yürürlüğe gireceği bildirildi.

Havzalarımızda Büyük Bir Yangın Var

Kurtboğazı, Eğrekkaya ve Akyar Barajlarını kapsayan üç havza için alınacak tedbirlerin masaya yatırıldığı toplantının açılış konuşmasını yapan ASKİ Genel Müdür Yardımcısı Baran Bozoğlu, su havzalarının kirlenme riski için ‘yangın’ benzetmesi yaparak, şöyle konuştu:

“Doğrudan hissetmiyor gibi görünsek de şu an Ankara’ya su sağlayan havzalarımızda büyük bir yangın var. Ne yazık ki havzalarımızda yeterince su yok. Kullanılabilir su miktarı yüzde 15 seviyelerinde. Yıllar önce bilimsel raporlar da Ankara’da su kıtlığının yaşanacağını öngördü. Maalesef artık bu krizi yaşayan bir nesiliz. ASKİ bu konuda yoğun bir çaba harcıyor. Özellikle Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Sayın Mansur Yavaş’ın talebi doğrultusunda özellikle sudaki fiziki kayıp kaçaklar konusunda yoğun bir şekilde çalışıyoruz.”

İklim değişikliğine uygun tedbirlerin alınması gerektiğine vurgu yaparak konuşmasını sürdüren Bozoğlu, “Suda yaşanan problemlerin çözümünde en önemli konu iklim değişikliğine uyum sağlamak. Yaşamımızı, tarımsal üretimimizi, hayvancılığı kısaca her şeyi bu riski göze alarak şekillendirmemiz gerek. İşte içme suyu kaynaklarımızı koruyabilmek, kaynaklarımızın paylaşımını insan ve doğa odaklı yapabilmek bizim temel hedefimiz. Zaten uluslararası alanda Paris İklim Anlaşması bu konuda somut hedefler ortaya koyuyor” dedi.

Ankara’nın Sadece Yüzde 14’ünden Su Toplayabiliyoruz

Su havzalarının korunmasının ASKİ’nin en önemli önceliklerinden olduğunu belirten ASKİ Genel Müdür Yardımcısı Baran Bozoğlu, çarpıcı tespitlerde de bulundu:

“Ankara’nın yüz ölçümü 25 bin 632 kilometrekare ancak bu kadar geniş bir alan içinde sadece 3 bin 680 kilometrekarelik bir alandan yani kentimizin sadece yüzde 14,1’inden sularımızı toplayabiliyoruz ve bu oldukça düşük bir oran. Bu çarpıcı tablo su havzalarının daha dikkatli korunması gerektiğini açıklıyor. Bu kapsamda havzalarımızı 6 gruba ayırdık. Çamlıdere Barajı ve Gerede Işıklı Regülatörü için özel hüküm belirleme çalışması tamamlanarak uygulamaya geçildi. 2. grupta Kurtboğazı, Eğrekkaya ve Akyar, 3. grupta ise Çubuk 2 ve Kavşakkaya Barajları var. Çubuk 2 Barajı için çalışmaların önümüzdeki haziran ayına kadar biteceğini tahmin ediyoruz. Onları Türkşerefli ve Peçenek takip edecek. Kargalı Barajı’nın ihalesi de 2022’de yapılacak.”

Kesikköprü Barajı için özel hüküm belirleme çalışmalarının 2022’de başlatılacağını ancak yaşanabilecek su kıtlığı göz önüne alınarak bu tarihin 2021’e çekildiğini ifade eden Bozoğlu, “Kesikköprü’yü de koruyucu bir yaklaşımla daha temiz tutma hedefimiz var. Sayın Mansur Yavaş’ın hep söylediği gibi şeffaf, demokratik ve katılımcı bir şekilde süreci yönetmeye çalışıyoruz” diye konuştu. ASKİÇevre Koruma ve Su Havzaları Dairesi Başkanlığı’nın Ankara’nın en büyük barajı Çamlıdere ile Gerede Işıklı Regülatörü havzalarını için hazırladığı koruma planı Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından onaylandığını belirten Bozoğlu, koruma planının 27 Şubat 2020 tarihinde yürürlüğe girdiği bilgisini de paylaştı.

Gelecek İçin Modelleme Çalışması

Havza çalışmaları kapsamında bölgede yer altı ve yer üstü sularının numune alınarak izlendiğini, ASKİ personelinin bölge halkı ile temas kurarak analiz çalışması yaptığını da söyleyen Bozoğlu, ayrıca tarım, hayvancılık, turizm ve jeotermal faaliyetlerin havzayı gelecekte nasıl etkileyeceğine dair bilimsel modelleme çalışması yapıldığına da dikkat çekti.

Toplantıda yapılan çalışmalara ilişkin teknik bir sunum gerçekleştiren İstanbul Teknik Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erdem Görgün de, “Türkiye’de özel hüküm belirleme çalışmaları için ihaleleri ilk açan ve öncü rol üstlenen belediye, Ankara Büyükşehir Belediyesi oldu.  Amaç halkın havzadan en sağlıklı şekilde yararlanmasını ve dengeyi sağlamak” dedi.

Kurtboğazı, Eğrekkaya ve Akyar Baraj havzaları için hazırlanan “mutlak, kısa, orta ve uzun mesafeli koruma alanı” planında,

-Reçetesiz pestisit satışının yasaklanması,

-Organik tarıma geçilmesi,

-Havzada ipek böcekçiliği ve arıcılığa izin verilmesi,

-Olta balıkçılığının yasaklanması,

-Göl içine girilmemek şartıyla sportif maksatlı olta balıkçılığına izin verilmesi”

gibi bir dizi ekosistemi koruyan maddeler de yer alıyor.