Bu hafta, sayfa editörümüz iyi bir habere imza attı kanaatimce. Haberin başlığı “İdare Mahkemesi Belediye Memurları Sosyal Denge Tazminatında Üst Limiti Kaldırdı” şeklindeydi. Esasında, bu başlığı ironi olarak algıladım ilk önce. Zira böyle bir düzenleme ancak kanunla yapılabilir ve yargı mercileri de kanunlar çerçevesinde karar verebilirdi. Bir mahkemenin, kanunla öngörülen bir limiti kaldırması söz konusu olmamalıydı.
Haberin giriş cümlesinde ise şu ifadeler vardı: “Belediyelerde sosyal denge tazminatı uygulamalarında kargaşa sürüyor. Birçok belediyede borçlarından dolayı sosyal denge tazminatı sözleşmesi imzalanamazken, birçok belediyede ise limit üstü verilen sosyal denge tazminatlarına Sayıştay olmaz derken, İdare Mahkemeleri verilebilir diyor. Anlaşılan kafalar karışık…”
Yasal düzenleme açık.
375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Ek 15’inci maddesi; “Sosyal denge tazminatının ödenebilecek aylık tutarı, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanununa göre yapılan toplu sözleşmede belirlenen tavan tutarı geçmemek üzere ilgili belediye ve il özel idaresi ile ilgili belediye ve il özel idaresinde en çok üyeye sahip kamu görevlileri sendikası arasında anılan Kanunda öngörülen hükümler çerçevesinde yapılabilecek sözleşmeyle belirlenir.”
Burada bir tavan tutardan bahsediliyor. Kanun hükmü ve bağlayıcı olan bu.
Sosyal denge tazminatı aylık tavan tutarı en yüksek Devlet memuru aylığının ek gösterge dahil %100’üdür.
Sayıştay, bu tutarın üzerinde yapılan ödemeleri kamu zararı olarak değerlendiriyor.
Mesela Sayıştay Temyiz Kurulu’nun 06.07.2018 tarih ve 44894 tutanak numaralı ilamında İzmir İlinde bulunan bir Belediye ile yetkili sendika arasında imzalanan Toplu İş Sözleşmesi kapsamında yapılan ödemelerin yukarıda bahsedilen tavan limiti aşmış olması nedeniyle aşan kısmın, sosyal denge sözleşmesini imzalayan belediye başkanından tazminine karar veriliyor.
Bu tazmin üzerine, Sosyal Denge Tazminatını yasal sınıra çekerek ödeme yapıyor.
Bunun üzerine idare mahkemesinde açılan dava üzerine kararda; “Bu durumda, davalı idare ile yetkili sendika arasında 01.04.2019- 01.04.2021 tarihleri arasında geçerli olarak sosyal denge tazminatı ödenmesi hususunda sözleşme imzalandığı ve yürürlükte olduğu, bu minvalde, sözleşme ile kararlaştırılan hakların mevzuat veya tarafların iradesi uyarınca bir değişiklik olmadığı müddetçe sözleşme süresince kapsamda olan kamu görevlilerine ödenmesi gerektiği ve imzalanan toplu sözleşmenin yerel yönetim içerisinde yer alan idareler bakımından 4688 sayılı Kanun kapsamında bir toplu sözleşme olmadığı dikkate alınarak, her ne kadar 4688 sayılı Kanun ve 375 sayılı KHK ile ”toplu sözleşmede belirlenen tavan tutarı aşmamak kaydı ile” kıstası bulunsa da, anılan bu hükmün, somut olaya göre, davalı belediye ile imzalanmış olan bir toplu sözleşme hükmünün doğrudan hükümsüz kalacağı sonucunu doğurmayacağı gibi bu sebeple hükümsüz kalacağına dair bir kuralın da mevzuatta yer almadığı anlaşıldığından, davalı idare tarafından tek yanlı olarak sözleşme ile karar verilen hakların azaltılması yönünde 2020 yılı Şubat ayına ilişkin dava konusu işlemde hukuka, mevzuata ve hakkaniyete uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.” Deniyor.
Yani, Sayıştay hem de en üst kurulu tarafından, belirlenen limitin üzerinde sosyal denge tazminatı ödenmesi mümkün değildir diyor. Belediye bunu dikkate alarak, ödemeleri yasal sınıra çekerek ödüyor. Taraf Sendika konuyu idare mahkemesine götürüyor. İdare Mahkemesi de, indirim yaparak ödeme yapamazsın, sözleşmeyi nasıl imzalamışsanız ödemeyi ona göre yapmalısınız diyor.
Aslında İdare Mahkemesi diyor ki; Sosyal Denge Tazminatı Sözleşmesi Kanuna aykırı da olsa, Sayıştay Temyiz Kurulu limitin üzerinde olan Sosyal Denge Ödemesini kamu zararı da yapsa, sosyal denge sözleşmesi geçerlidir.
Soruyoruz: Allah aşkına o zaman Sayıştay Temyiz Kurulu veya Kanuna ne hacet var?