Belediyeler İktisadi Faaliyetlere Yöneliyor
Belediyeler, Belediye Kanunu’nun kendilerine verdiği görevleri yerine getirebilmek amacıyla, farklı oluşumlara yönelmeye başladılar. Bunda en önemli etkenin, gerek genel vergi gelirlerinden aktarılan payların ve gerekse kendi topladıkları vergi ve harçların, giderlerini karşılamada yetersiz kalması olduğu ifade ediliyor.
Belediyeler, iktisadi nitelikteki piyasa şartları itibariyle rekabet etme mecburiyeti olan ve üretiminin girdilerinin süreklilik arz ettiği konularda, hareket kabiliyetinin yüksek olmasını temin için değişik yöntemler kullanabiliyorlar.
Bunların en önemlileri; Bütçe İçi İşletme Oluşturmak ve Şirket Kurmak veya Mevcut Şirketlerden Biri Bünyesinde Faaliyet Göstermek olarak kendini gösteriyor.
Gerek şirket kurulması ve gerekse şirket kurulması 5393 sayılı Kanunun 18 inci madde gereğince belediye meclisinin karar vermesiyle mümkün olabilmektedir.
Kanun 18/i maddesine göre “Bütçe içi işletme ile 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununa tâbi ortaklıklar kurulmasına veya bu ortaklıklardan ayrılmaya, sermaye artışına ve gayrimenkul yatırım ortaklığı kurulmasına karar vermek.” Belediye meclisinin görevleri arasında yewr almaktadır.
Bütçe İçi İşletme Oluşturulması
Belediye Kanunu’nun “İşletme tesisi” başlıklı 71 inci maddesi gereğince; belediye, özel gelir ve gideri bulunan hizmetlerini Çevre ve Şehircilik Bakanlığının izniyle bütçe içinde işletme kurarak yapabilir.
Bunun için belediye meclisince alınacak kararda;
1. Bütçe İçi İşletmenin Adı
2. bütçe İçi İşletmenin Faaliyet Konusu
Belirtilmelidir.
Bütçe İçi İşletme kurulması Bakanlıkça onaylandıktan sonra, belediyenin varsa işletmenin faaliyet konusu işe tahsis edeceği gayrimenkuller, bunu 5393 sayılı Kanunun 18/e maddesi gereğince meclis kararı ile tahsis kararı alarak yapmalıdır.
Bütçe İçi İşletme, belediyede konusuna uygun bir Müdürlük bünyesinde faaliyet göstermelidir.
Bütçe İçi İşletme faaliyetlerini yürütürken, yapacağı satın almalarda 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 2/d maddesi delaletiyle Kanunun 3/g maddesindeki istisna hükümlerinden yararlanabilecektir. Yani, Kanunun öngördüğü ihale usullerine tabi olmadan alım yapabilecektir. Ancak, bunun için üretim amacıyla kullanması gerekli olan mal ve malzeme listesini hazırlayarak Kamu İhale Kurumundan izin alması gerekmektedir.
Şirketler Vasıtasıyla Faaliyette Bulunmak
Belediye yapmayı düşündüğü iktisadi faaliyetleri, şirketleri marifetiyle de yürütebilir.
Bunun için yeni bir şirket oluşturulabileceği gibi, mevcut şirketlerden birinin faaliyet alanlarına ekleme yapılarak ta sorun çözülebilir.
Bu faaliyete tahsis edilmesi düşünülen bir gayrimenkul varsa, bu gayrimenkul Şirkete sermaye artırımı yapılarak ayni sermaye olarak verilebilir. Yalnız, böyle bir durumda kıymet takdirinin mahkeme tarafından yapılması şarttır.
Şirket marifetiyle yapılması halinde de, şirketin üretime esas mal ve malzemeleri rahatlıkla alabilmesi için, yukarıda işletme açısından belirtilen KİK’ten 3/g istisnasi izni hususunun şirket için de uygulanması şarttır.