Tüm İller Büyükşehir Statüsüne Kavuşacak

Elde ettiğimiz bilgilere göre, AK Parti kendi içinde yaptığı çalışmalara son şeklini vermek üzere değerlendirmelerine devam ediyor. Böylelikle 2024’te yapılacak yerel seçimler öncesinde 30 büyükşehir dışında kalan diğer 51 il belediyesinin de büyükşehir statüsüne girmesi sağlanacak.

Bilindiği üzere, 2012 yılında 6360 sayılı Kanun ile yapılan düzenleme mevcut 16 büyükşehir belediyesine ek olarak 14 büyükşehir belediyesi daha kurulması sağlanmıştı. Aynı düzenleme ile büyükşehir belediyelerinin sınırları il mülki sınırlarını kapsar hale getirilmiş ve bu illerde il özel idareleri kaldırılmıştı.

Yapılacak yeni çalışmayla, kalan 51 il belediyesi de büyükşehir belediyesi statüsüne kavuşturulacak, il merkezlerinde yeni ilçeler kurulacak.

Yapılacak düzenleme ile ikili belediye yapısı ortadan kalkacak

Kanunen nüfusu 750 bin ve üzerinde bulunan belediyeler büyükşehir statüsüne kavuşabiliyor. Mevcut 51 ilden hiç biri bu nüfus kriterini taşımıyor. Ancak, illerin iki farklı sistemdeki belediyelerden oluşması da tartışmalara yol açıyor. Bu nedenle, büyükşehir belediyesi ve normal belediye ayırımı ortadan kaldırılarak, tekli sisteme geçilmesi amaçlanıyor. 

Bu düzenleme ile mahalli müşterek nitelikteki hizmetlerin görülmesinde tek yetkili belediyeler olacak, bu illerde de il özel idareleri ve köyler tüzel kişiliklerini kaybederek, il özel idarelerinin bir çok yetkisi büyükşehir belediyesine devredilecek, köylerde mahalle statüsüne kavuşacak.

Büyükşehir olma kriterleri kaldırılacak

İl nüfusu kriterinin, yeni illerin büyükşehir statüsüne kavuşmasının önünde engel olmaması için büyükşehir olma şartları ve dolayısıyla nüfus kriteri de kaldırılacak.

Yetkiler yeniden düzenlenecek

Yapılması düşünülen değişikliklerle, mevcut büyükşehirlerde olduğu gibi tüm illerde il genelini ilgilendiren, bütüncül bir anlayışla yürütülmesi gereken imar, toplu taşıma ve trafik, su ve kanalizasyon gibi hizmetler büyükşehir belediyeleri tarafından yürütülmeye devam edilecek.

Yapılacak düzenleme ile ilgili olarak önceki dönemde gündeme gelen, büyükşehir ilçelerden merkez niteliği taşıyan ilçe ve dış/kırsal ilçe ayırımına gidilmesi de alternatifler arasında. Böylelikle, mevcut büyükşehirlerde büyükşehir belediyeleri tarafından yürütülen bazı hizmetlerin, merkeze uzak olan ilçelerde ilçe belediyeleri tarafından yürütülmesi sağlanmış olacak. 

Mevcut uygulamada, büyükşehir olan illerde en büyük eleştirilerden bir tanesi, büyükşehir belediyesinin uzak ilçelere hizmet götürmeyi ikinci plana aldığı, kırsal kesimin yeterince hizmet alamadığı hususunda yoğunlaşırken, yapılacak bu yeni düzenleme ile buradaki yetkiler ilçe belediyelerine bırakılarak eleştirilerin de önüne geçilmesi sağlanacak.

Mali kaynak düzenlemesi çalışmanın kapsamında bulunmuyor

Elde ettiğimiz bilgilere göre, uzun yıllardan beri beklenen belediye gelirlerinin düzenlenmesine ilişkin düzenlemeler çalışmaların kapsamında yer almıyor. 

Büyükşehir belediyesi olan yerlerde, genel vergi gelirlerinden alınan paylarla, il düzeyinde toplanan vergilerden alınan paylarda büyükşehir belediyeleri lehine, ilçe belediyelerinin aleyhine bir durumun olduğu yönünde yoğun şikayetler söz konusudur.

Daha önce kamuoyuna yansıyan taslaklarda buna ilişkin bir düzenlemenin yer almaması, tartışmalara neden olmuştu. Yeni düzenlemede bu konuda nasıl bir adım atılacağı ise merak konusu.

Belediye vergilerine erteleme söz konusu olacak

Mevcut 51 ilin büyükşehir statüsüne alınması, köylerin de mahalleye dönüşerek belediye sınırları içerisine girmesi sonucunu doğuracağından, buralarda yaşayan vatandaşların belediye vergileri konusunda mükellef duruma gelmeleri ve yeni vergi yükümlülükleri altına girmelerini önlemek için, daha önceki uygulamalar gibi, buralardan belediye vergi ve harçlarının bir süre alınmaması yönünde düzenlemede hükümlerin yer alacağı bekleniyor.